Cefndir
Cafodd dros 3000 o blant y DU eu lleoli i’w mabwysiadu o ofal yn ystod y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2021 (Home for Good, 2021). Mae mabwysiadu yn opsiwn i blant nad ydynt yn gallu byw gyda’u rhieni biolegol. Er bod gorchmynion mabwysiadu yn torri i lawr yn eithaf prin, amcangyfrifodd yr astudiaeth fwyaf yn y DU o ddadansoddiad gorchmynion ôl-fabwysiadu fod 2.6% o fabwysiadau yng Nghymru wedi torri i lawr yn ystod cyfnod dilynol o 12 mlynedd (Selwyn a Meakings, 2015), mae plant sy’n dychwelyd i ofal ar ôl mabwysiadu yn cael effaith negyddol ar y plentyn, y rhiant a’r gweithiwr cymdeithasol. Mae ymchwil flaenorol yn dweud wrthym fod tarfu ar fabwysiadu yn fwy tebygol os yw plentyn wedi mynd i leoliad mabwysiadu yn hŷn, bod gan y plentyn iechyd gwael, mae anawsterau emosiynol ac ymddygiadol, mae hanes o aflonyddwch blaenorol, mae cyswllt teuluol biolegol, mae ymlyniad cryf i rieni biolegol neu mae plentyn yn cael ei wrthod yn ffafriol.
Nodau ac Amcanion
Gan fod dros 10 mlynedd wedi mynd heibio ers i ymchwil berthnasol yn y maes hwn yng Nghymru gael ei gwneud, nod yr astudiaeth hon yw deall y materion cyfredol a welir yn arwain at ddadansoddiadau mabwysiadu yng Nghymru a nodi’r meysydd y mae gweithwyr proffesiynol yn credu y gallai helpu i leihau’r rhain.
Dyluniad yr Astudiaeth
Byddwn yn defnyddio dull ymchwil ansoddol er mwyn caniatáu i weithwyr proffesiynol gwaith cymdeithasol godi a thrafod themâu a phynciau yr oeddent yn eu gweld yn berthnasol i’r cwestiynau ymchwil. Bydd cyfweliadau lled-strwythuredig yn gofyn cwestiynau agored a ddatblygwyd o’r llenyddiaeth bresennol yn cael eu cynnal gyda rheolwyr gwasanaethau, pennaeth gwasanaethau plant, neu staff sy’n gyfrifol am oruchwylio gwasanaethau mabwysiadu o awdurdodau lleol Cymru.
Bydd y cyfweliadau yn cael eu cynnal yn Saesneg gan gynorthwywyr ymchwil sy’n defnyddio llwyfannau ar-lein (Zoom neu Microsoft Teams), a rhagwelir na fyddant yn cymryd mwy na 60 munud i’w cwblhau. Byddant yn cael eu recordio’n ddigidol. Bydd cyfweleion yn cael trawsgrifiad y cyfweliad ymlaen llaw er mwyn rhoi amser iddynt edrych ar rifau perthnasol a myfyrio ar y cwestiynau. Ar ôl cystadleuaeth y cyfweliad bydd y cynorthwywyr ymchwil yn cwblhau taflen fyfyrio ar ôl y cyfweliad, gan gofnodi’r holl wybodaeth berthnasol o’r cyfweliad, unrhyw wybodaeth a dyfyniadau newydd neu ddiddorol.
Bydd y cyfweliadau yn archwilio nifer y plant mabwysiedig sy’n dychwelyd i ofal, y rhesymau posibl dros y plant hyn yn dychwelyd i ofal a phethau a allai newid i atal achosion o hyn yn y dyfodol. Ar ôl cystadleuaeth o’r holl gyfweliadau a myfyrdodau ar ôl cyfweliad, bydd proses o ddadansoddiad thematig anwythol yn cael ei chymhwyso i’r trawsgrifiadau i nodi themâu sy’n deillio o’r data.
Swm
£4,000
Arianwyr
St David’s Children’s Society