Arweinwyr, partneriaethau a themâu newydd: Cyfarwyddwr Graham Moore ar gyfnod newydd cyffrous DECIPHer
Yn ddiweddar buom yn dathlu 15 mlynedd ers sefydlu DECIPHer fel un o chwe chanolfan ragoriaeth a ariennir gan UKCRC ar gyfer ymchwil iechyd y cyhoedd. Ar ôl 10 mlynedd, fe wnaethom drosglwyddo i gyllid gan Lywodraeth Cymru drwy Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru. Yn 2020, daethom yn bartneriaeth rhwng Prifysgol Caerdydd ac Iechyd Cyhoeddus Cymru. Rydym nawr yn symud i’n cam nesaf, ar ôl sicrhau cyllid cynaliadwyedd gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru ar gyfer 2025-30.
Datganiad Cenhadaeth Newydd:
‘Mae DECIPHer yn dod â gwyddonwyr, rhanddeiliaid polisi ac ymarfer a’r cyhoedd ynghyd i ddatblygu,
gwerthuso a gweithredu ymyriadau i wella iechyd y boblogaeth a lleihau anghydraddoldebau.’
Tîm arweinyddiaeth newydd
Symudwn i’r cam nesaf hwn gyda thîm arwain newydd. Ar ôl mwy na 10 mlynedd wrth y llyw, bydd yr Athro Simon Murphy yn symud i ymddeoliad haeddiannol. Ar ôl wyth mlynedd fel Dirprwy Gyfarwyddwr, byddaf yn cymryd yr awenau fel Cyfarwyddwr. Rwy’n cael fy nghefnogi gan dîm rhagorol, ac ymunodd llawer ohonynt â’r ganolfan fel ymchwilwyr ar ddechrau eu gyrfa. Mae hyn yn cynnwys ein dirprwy newydd yr Athro Rhiannon Evans, a oedd, fel fi, yn fyfyriwr PhD yn nyddiau cynharaf DECIPHer, a Dr Honor Young a Dr Jemma Hawkins a ymunodd â’r ganolfan hefyd mewn rolau gyrfa gynnar sawl blwyddyn yn ôl. Rydym wedi elwa o’r cyfleoedd datblygu gyrfa sylweddol a gynigir yn y ganolfan a byddwn yn parhau i ddod â’r genhedlaeth nesaf o ymchwilwyr gwella iechyd ar ein hôl. Rydym yn croesawu’r Athro James Lewis, ystadegydd a chyn-gyfarwyddwr canolfan ymchwil, i’n tîm arwain, a Dr Rachel Brown, Cymrawd Ymchwil DECIPHer a fydd yn arwain ein cyfres o gyrsiau byr poblogaidd. Rydym yn parhau i gael ein cefnogi gan dîm Gwasanaethau Proffesiynol rhagorol, dan arweiniad Dr Sara Jones a Zoe MacDonald, sydd fel fi, wedi bod yn DECIPHer ers y diwrnod cyntaf.
Partneriaethau newydd a pharhaus
Rydym yn cychwyn ar y cam nesaf ar ôl cynnal amrywiaeth o bartneriaethau o’n cyfnodau cynharaf ac adeiladu partneriaethau newydd o 2020-25. Mae DECIPHer yn chwarae rhan fawr yn nhîm adolygiadau tystiolaeth Ymchwil Iechyd y Cyhoedd NIHR, a arweinir o Brifysgol Caerwysg gan gyn-fyfyriwr DECIPHer, yr Athro GJ Melendez-Torres, gyda’r Athro Rhiannon Evans yn Ddirprwy Gyfarwyddwr. Mae ein Tîm Astudiaethau Ymatebol Ymyriadau Iechyd y Cyhoedd a ariennir gan Ymchwil Iechyd y Cyhoedd NIHR, PHIRST Insight, yn cael ei arwain gan gyd-ymchwilwyr DECIPHer Prifysgol Bryste, gyda Dr Jemma Hawkins yn cymryd yr awenau oddi wrth yr Athro Murphy i arwain safle Prifysgol Caerdydd. Rydyn ni’n arwain cangen Cymru, ac yn cyd-arwain Thema Iechyd a Lles, o fewn Behavioural Research UK a ariennir gan yr ESRC. Mae hyn yn cynnwys cydweithio â chydweithwyr o ddwy o Ganolfannau Rhagoriaeth UKCRC a sefydlwyd ochr yn ochr â DECIPHer yn 2009. Rydyn ni’n cychwyn ar ein cam nesaf ar ôl parhau i adeiladu’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion (SHRN), gan gynnal ymgysylltiad â holl ysgolion uwchradd Cymru, ac ymestyn yn y pum mlynedd diwethaf tuag at nifer cynyddol o ysgolion cynradd. Dr Kelly Morgan a Dr Honor Young fydd yn arwain SHRN wrth i’r Athro Murphy adael.
Rydym hefyd yn ehangu ein partneriaeth ag Iechyd Cyhoeddus Cymru, gyda Chris Emmerson ac Ashley Gould yn ymuno â’n tîm o’r Is-adran Gwella Iechyd a’r Uned Gwyddorau Ymddygiad ar yr un pryd. Mae Dr Sara Long yn parhau mewn rôl DECIPHer-PHW ar y cyd, i adeiladu ar y cydweithio hwn. Rydyn ni’n croesawu dau aelod o’r cyhoedd i’r tîm, Praveena Pemmasani a Martin Rolph, gyda chefnogaeth Dr Hayley Reed yn arweinydd academaidd ar gyfer cynnwys y cyhoedd. Rydyn ni hefyd yn ehangu ein partneriaeth ag Iechyd Cyhoeddus Cymru, gyda Chris Emmerson ac Ashley Gould yn ymuno â’n tîm o’r Is-adran Gwella Iechyd a’r Uned Gwyddorau Ymddygiad ar yr un pryd. Mae Dr Sara Long yn parhau mewn rôl DECIPHer-PHW ar y cyd, i adeiladu ar y cydweithio hwn. Mae llawer o’n hymchwil ar draws y DU ac yn rhyngwladol, gan gynnwys er enghraifft gwaith Dr Yulia Shenderovich ar ymyriadau rhianta yn Nwyrain Ewrop. Mae gan ein gwaith methodolegol yn arbennig ddylanwad rhyngwladol sylweddol. Fodd bynnag, bydd y cydweithrediadau newydd ac ehangach hyn yn sicrhau bod ein gwaith yn parhau i fod yn berthnasol i’r cyhoedd, llunwyr polisi ac ymarferwyr yng Nghymru.
Rydym yn parhau i weithio mewn partneriaeth â’r Ganolfan Ymchwil Treialon a ariennir gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru, drwy’r Athro James White a Dr Jeremy Segrott. Mae aelodau ein tîm arwain hefyd yn ymwneud â dau fuddsoddiad newydd a ariennir gan Ymchwil Iechyd a Gofal Cymru; y Ganolfan Genedlaethol ar gyfer Atal Hunanladdiad a Hunan-niwed a arweinir gan Brifysgol Abertawe, y mae’r Athro Rhiannon Evans yn ymwneud â hi, ac Uned Firoleg Gymhwysol Cymru, y mae ei thîm yn cynnwys Dr Honor Young a’r Athro James White.
Ein themâu a’n pynciau ymchwil
O 2025, ein themâu ymchwil fydd: 1) Gwella Iechyd y Boblogaeth; 2) Lleihau Anghydraddoldebau Iechyd; 3) Arloesedd Methodolegol. Byddwn yn parhau i gynnal ymchwil ar ddatblygu, gwerthuso a gweithredu ymyriadau, yn bennaf y rhai y tu allan i leoliadau gofal iechyd, gan ddod â gwyddonwyr, llunwyr polisi ac ymarferwyr a’r cyhoedd ynghyd i gyflawni hyn. Mae prif feysydd pwnc o gryfder ymchwil o fewn DECIPHer wedi cynnwys iechyd meddwl, defnyddio sylweddau ac iechyd rhywiol. Bydd y rhain yn parhau, tra’n cynnal y gallu i ddatblygu ein ffocws wrth i faterion newydd sy’n berthnasol i iechyd y cyhoedd ddod i’r amlwg.
Cynnal cryfder mewn ymchwil gyda phlant a phobl ifanc, tra’n ymestyn y tu hwnt i hyn
Rydym wedi meithrin arbenigedd sylweddol mewn ymchwil ymyrraeth gyda phlant a phobl ifanc dros y 15 mlynedd diwethaf. Tra y bydd hyn yn parhau, wrth i’n tîm esblygu, rydyn ni wedi amrywio ein ffocws ar y boblogaeth yn gynyddol.Mae ein portffolio presennol ar gyfer ein cam nesaf yn cynnwys astudiaethau sy’n canolbwyntio ar oedolion sy’n profi digartrefedd, ac astudiaethau gyda phobl â dementia a’u gofalwyr. Mae llawer o’n buddsoddiadau presennol mwyaf yn cynnwys modelau ymatebol, gan gymhwyso ein harbenigedd methodolegol blaengar i bron unrhyw fater a phoblogaeth sy’n gwella iechyd y cyhoedd. Felly, byddwn yn parhau i wneud gwaith rhagorol gyda phobl ifanc, ac i gynnwys pobl ifanc yn y gwaith a wnawn, gan ehangu i weithio gyda chyhoeddwyr y tu hwnt i hyn. Mewn gwirionedd, nid yw’r ffocws poblogaeth amrywiol hwn yn ddim byd newydd, ac mae rhai o’n hastudiaethau cynnar mwyaf effeithiol yn cynnwys cyfres o astudiaethau o’r Cynllun Cenedlaethol i Atgyfeirio Cleifion i Wneud Ymarfer Corff yng Nghymru. Mae ein harweinydd Cyfathrebu Clare Olson wedi diweddaru ein datganiad cenhadaeth, ein brandio a’n gwefan i adlewyrchu ystod lawn ymchwil DECIPHer yn gliriach.
Edrychwn ymlaen at yr heriau, y cyfleoedd, y cydweithrediadau parhaus a newydd a ddaw yn sgil y pum mlynedd nesaf.