Y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd mewn Ysgolion yw’r rhwydwaith cenedlaethol mwyaf o’i fath yn y byd. Mae’n dod â’r holl ysgolion uwchradd prif ffrwd a gynhelir yng Nghymru, ymchwilwyr academaidd, llunwyr polisïau ac ymarferwyr ym meysydd iechyd, addysg a gofal cymdeithasol at ei gilydd er mwyn hyrwyddo dull sy’n seiliedig ar dystiolaeth o wella iechyd a lles pobl ifanc mewn ysgolion.
Mae’n bartneriaeth rhwng Llywodraeth Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru, Cancer Research UK a WISERD (Sefydliad Ymchwil Gymdeithasol ac Economaidd a Data Cymru). Mae’n yn cael ei harwain gan y Ganolfan Datblygu a Gwerthuso Ymyriadau Cymhleth er mwyn Gwella Iechyd y Cyhoedd (DECIPHer) ym Mhrifysgol Caerdydd. Mae’r bartneriaeth hon yn hwyluso’r gwaith o gysoni agendâu ymarfer, ymchwil a pholisi mewn ffordd strategol.
Mae ysgolion y Rhwydwaith yn cymryd rhan mewn Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr electronig, dwyieithog bob dwy flynedd. Mae’r arolwg yn seiliedig ar yr Arolwg Ymddygiad Iechyd Plant Oedran Ysgol, sef arolwg cydweithredol Sefydliad Iechyd y Byd, i’w gwneud yn bosibl integreiddio’r ddau arolwg bob pedair blynedd. Mae’r broses casglu data fel arfer yn cynnwys tua 70% o bobl ifanc rhwng 11 a 16 oed sy’n mynychu ysgol uwchradd brif ffrwd yng Nghymru. Mae Holiadur Amgylchedd yr Ysgol yn ategu’r data hwn ac yn galluogi perthynas rhwng polisi ac ymarfer mewn ysgolion. Mae hefyd yn ei gwneud yn bosibl ymchwilio i ganlyniadau i iechyd myfyrwyr. Mae dulliau a mesurau addas yn cael eu treialu mewn ysgolion cynradd.
Mae’r Rhwydwaith yn sicrhau bod yr ymchwil yn berthnasol i randdeiliaid er mwyn sicrhau y bydd ymchwil ddilynol yn fwy tebygol o ddylanwadu ar bolisi ac ymarfer ar gyfer effaith iechyd y boblogaeth. Mae gwerth yr astudiaethau sydd wedi’u mabwysiadu gan y Rhwydwaith dros £28 miliwn.
GWELD SHRN DATA’R
Mae adroddiadau diweddaraf y Rhwydwaith Ymchwil Iechyd i’w gweld ar wefan y Rhwydwaith ei hun:
Mae Cyfarwyddiaeth Gwybodaeth, Ymchwil a Gwerthuso Iechyd y Cyhoedd yn Iechyd Cyhoeddus Cymru ochr yn ochr â DECIPHer wedi datblygu cynnyrch gwybodaeth iechyd rhyngweithiol ar-lein i ddelweddu data SHRN ar lefel awdurdod lleol. Nod y dangosfwrdd hwn yw caniatáu mynediad haws at y data SHRN sydd ar gael ar lefel awdurdod lleol ac uwch, a dealltwriaeth ohonynt.
Dewch o hyd i ddolen i’r dangosfwrdd a gwybodaeth bellach isod:
Gallwch hefyd ddod o hyd i animeiddiad sy’n amlinellu rhai o’r canfyddiadau isod:
Pa ysgolion sy’n cymryd rhan?
Mae’r holl ysgolion prif ffrwd uwchradd a gynhelir gan y wladwriaeth, ynghyd â rhai ysgolion annibynnol, yn aelodau
Sut mae ysgolion ar eu helw drwy ymuno?
Caiff ysgolion Adroddiadau Iechyd a Lles Myfyrwyr wedi’u teilwra a’u meincnodi yn erbyn data cenedlaethol. Mae grwpiau cynllunio ysgolion (uwch dimau rheoli, rhieni, llais y myfyriwr) yn defnyddio’r rhain ar gyfer cynllunio gweithredu iechyd a monitro a gwerthuso’r cwricwlwm iechyd a lles ac ymagweddau ysgol gyfan.
Mae’r gweithgareddau a’r adnoddau a ddarperir i ysgolion yn canolbwyntio ar rannu arfer yn defnyddio’r data hwn a’r dystiolaeth ymchwil sy’n deillio ohono:
- Cynigir digwyddiadau ysgol cenedlaethol bob haf i hwyluso dysgu cyffredin ar ddefnyddio data.
- Mae digwyddiadau ymgysylltu â myfyrwyr yn annog cyfraniad llais y myfyriwr ar lefel ysgol a Rhwydwaith, gyda grŵp pobl ifanc DECIPHer, ALPHA, yn cefnogi eu datblygiad.
- Darlledir gweminarau i ganiatáu i ganfyddiadau ymchwil SHRN gael eu rhannu a’u trafod gydag ysgolion a’r rheini sy’n cefnogi ysgolion ar draws Cymru.
- Mae briffiau ymchwil yn crynhoi canfyddiadau allbynnau ymchwil SHRN mewn adroddiadau byr hygyrch, a gaiff eu cylchredeg i ysgolion a phartneriaid polisi ac ymarfer ar gyfer trosi gwybodaeth a gwella system iechyd ysgolion yn barhaus.
- Cylchredir cylchlythyr amserol i’r holl aelod-ysgolion a rhanddeiliaid allweddol i grynhoi’r dysgu hwn a thynnu sylw ysgolion at gyfleoedd i gymryd rhan ym mhrosiectau ymchwil y Rhwydwaith.
Astudiaethau ymchwil
Mae nifer o gyhoeddiadau ymchwil wedi’u llunio ar sail gwybodaeth o adroddiadau SHRN. Ceir rhestr lawn o’n cyhoeddiadau yma.
Ymchwil
Bydd ymchwilwyr ar brosiectau a fabwysiadwyd gan y Rhwydwaith yn gallu cyrchu:
- Cymorth gan ymchwilwyr ac ysgolion SHRN i ddatblygu astudiaethau
- Cymorth i ymgorffori ymglymiad cyhoeddus a chyfnewid gwybodaeth yn eich ymchwil
- Mynediad at rwydwaith o ysgolion parod o ran ymchwil gyda seilwaith data sydd eisoes yn bodoli (sylfaenol, cyd-destun ysgol a data dilynol)
- Cymorth gyda recriwtio ysgolion
- Cyfleoedd i gydweithio a rhannu gwybodaeth gyda’n rhwydwaith o bartneriaid polisi, ymarfer ac academaidd i hyrwyddo effaith
- Y defnydd o logo a brand y Rhwydwaith ar gynnyrch y prosiect a deunyddiau cyhoeddusrwydd
- Mae’r Rhwydwaith yn sicrhau bod yr ymchwil yn berthnasol i randdeiliaid i sicrhau y bydd tystiolaeth ymchwil ddilynol yn fwy tebygol o ddylanwadu ar bolisi ac ymarfer ar gyfer effaith iechyd y boblogaeth. Mae gwerth astudiaethau sydd wedi’u mabwysiadu gan DECIPHer dros £25 miliwn.Ceir rhestr lawn o’n hastudiaethau a fabwysiadwyd yma.
Effaith
Cliciwch yma i weld beth mae SHRN yn ei olygu i’n haelodau a’n partneriaid.
Gwobrau
Fe’n cyflwynwyd ar gyfer Gwobr Dewis y Bobl, a chawsom sylwadau gwych gan y rheini a bleidleisiodd drosom ni.
Partneriaid
Mae ymchwilwyr DECIPHer ym Mhrifysgol Caerdydd yn gweithio gydag ysgolion i ddatblygu’r Rhwydwaith Ymchwil Iechyd Ysgol a sicrhau ei fod yn diwallu eu hanghenion. Mae ALPHA, sef grŵp cynghori pobl ifanc yn DECIPHer, yn darparu cyngor a chymorth ychwanegol.
Mae Llywodraeth Cymru wedi sicrhau bod data ar gael o’r arolwg Ymddygiad Iechyd mewn Plant oed ysgol yng Nghymru 2013/14. Mae’r data hwn yn cael ei ddefnyddio i ddarparu adroddiad unigol, lefel ysgol ar ymddygiad iechyd eu myfyrwyr i ysgolion y rhwydwaith.
Mae gan Iechyd Cyhoeddus Cymru rôl goruchwylio yn Rhwydwaith Ymchwil Iechyd Ysgolion ac mae’n sicrhau bod y rhwydwaith yn datblygu mewn modd sy’n gyson â blaenoriaethau a rhaglenni iechyd cyhoeddus cenedlaethol, megis Rhwydwaith Cynlluniau Ysgolion Iach Cymru.
Mae Ymchwil Canser y DU yn cynnig adnoddau i ysgolion yn y rhwydwaith i gefnogi addysg iechyd ac addysgu gwyddoniaeth yn y cwricwlwm a hybu iechyd yn yr amgylchedd ysgol ehangach.
Mae WISERD yn darparu cyswllt strategol â chanolfan ymchwil addysg arweiniol yng Nghymru.