Prif Ymchwilwyr
Dr Sharon Cox, Yr Athro Lynne Dawkins
Cyd-Ymchwilwyr
Yr Athro Linda Bauld, Dr Rachel Brown, Dr Allison Ford, Yr Athro Caitlin Notley, Mr Steve Parrott, Dr Francesca Pesola, Dr Deborah Robson, Dr Allan Tyler
Cefndir
Mae ysmygu yn gyffredin iawn ymhlith oedolion sy’n profi digartrefedd ond mae diffyg tystiolaeth o effeithiolrwydd triniaeth. Mae cyfraddau smygu ymhlith pobl sy’n profi digartrefedd yn amrywio rhwng 57% ac 82%, sy’n golygu ei fod dair i bedair gwaith yn uwch na chyfartaledd cenedlaethol y DU o 14.1%. Mae ysmygu yn un o’r prif achosion marwolaeth ymhlith pobl 45 oed a hŷn sy’n ddigartref, a’r ail brif achos marwolaeth ymhlith oedolion o dan yr oedran hwn. Mae angen iechyd cyhoeddus brys i wella bywydau pobl sy’n profi digartrefedd a byddai lleihau’r baich o ysmygu yn hyrwyddo hyn yn sylweddol. Mae e-sigaréts yn gymorth stopio effeithiol, ond nid ydynt wedi’u profi’n eang mewn ysmygwyr ag anghenion iechyd a chymdeithasol cymhleth. Yma rydym yn adeiladu ar ein treial ymarferoldeb clwstwr ac yn gwerthuso’r cynnig o e-sigarét neu ofal arferol i ysmygwyr sy’n mynd i ganolfan ddigartrefedd.
Er mwyn archwilio ymarferoldeb cynnig EC i oedolion sy’n ysmygwyr sy’n defnyddio gwasanaethau digartref, cynhaliwyd treial ymarferoldeb clwstwr mewn pedair canolfan yn flaenorol, roedd tair yn Lloegr ac roedd un yn yr Alban. Yn y treial hwn, neilltuwyd dau glwstwr i gynnig gofal arferol i gyfranogwyr (UC) a oedd yn cynnwys y cynnig safonol o atgyfeirio i’r gwasanaeth stopio smygu lleol (SSS) a chynigiodd dau becyn glystyrau cychwynnol EC am ddim i gyfranogwyr, a oedd yn cynnwys un ddyfais EC y gellir ei hail-lenwi a ddarparwyd e-hylif unwaith yr wythnos am 4 wythnos. Gan adeiladu ar ein hastudiaeth ddichonoldeb, ein nod yw cynnal hap-dreial rheoledig clwstwr aml-ganolfan dwy fraich (cRCT).
Cynllun yr astudiaeth
CRCT aml-ganolfan gyda pheilot mewnol, gyda hap-dreial clwstwr 1:1 i naill ai gynnig o becyn cychwynnol y Comisiwn Ewropeaidd (gan gynnwys e-hylif) (ymyrraeth, clystyrau n = 16) neu UC yn cynnwys cyngor byr iawn i roi’r gorau iddi a’i chyfeirio at yr SSS lleol (rheolaeth, n = 16 clystyrau). Bydd yr astudiaeth yn cael ei chynnal mewn 32 o ganolfannau dydd digartref ar draws pum ardal o Brydain: Llundain (n = 8), De-ddwyrain Lloegr(n = 6), East-Anglia (n = 6), Cymru a De-orllewin (n = 6) a’r Alban (n=6). Bydd y canolfannau yn ganolfannau digartref, gan gynnig amrywiaeth o gymorth yn ystod oriau dydd, ond nid ydynt yn cynnig llety cysgu neu breswyliad fel eu darpariaeth unigryw. Bydd canolfannau yn cael eu recriwtio i’r treial dros gyfnod o 16 mis. Mae cyfranogwyr yn bobl sy’n smygu sy’n profi digartrefedd ym Mhrydain, a ddiffinnir yma fel oedolion heb lety diogel neu hirdymor a chael mynediad i un o’r canolfannau digartref yn yr astudiaeth hon.
Gwybodaeth bellach a chyhoeddiadau
Evaluating the effectiveness of e-cigarettes compared with usual care for smoking cessation when offered to smokers at homeless centres: Protocol for a multi-centre cluster randomised controlled trial in Great Britain Cox, S., Bauld, L., Brown, R., Carlise, M., Ford, A., Hajek, P., et al. Addiction (2022)
Protocol llawn ar gael: https://fundingawards.nihr.ac.uk/award/NIHR132158
Twitter: @ProjectSCeTCH
Flog: A allai cael e-sigaréts am ddim helpu pobl sy’n profi digartrefedd i roi’r gorau i ysmygu?
Ariennir yr astudiaeth hon gan raglen PHR y Sefydliad Cenedlaethol dros Ymchwil Iechyd (NIHR) (Rhif Cyfeirnod PHR: NIHR132158). Barn yr awdur(on) a fynegir yma, nid barn NIHR na’r Adran dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol o reidrwydd.